Mijn column over de conferentie 2025 van The Alliance of Responsible Citizenship

2 maart 2025

Nationalisme, het traditionele gezin, huwelijkstrouw en het geloof zijn essentiële bouwstenen van de westerse beschaving. Maar al decennia worden ze gesloopt door het ik-tijdperk, het links-liberale globalisme en de woke-ideologie. Mensen zijn daar niet gelukkiger van geworden, integendeel. Er komt gelukkig een steeds sterkere tegenbeweging op gang, die streeft naar herwaardering en reconstructie van de westerse cultuur. Een voorbeeld daarvan is de Alliance for Responsible Citizenship (ARC), die onlangs een inspirerende conferentie in Londen hield. Een column van Yorien vdH.

[Deze column is verschenen op OpinieZ.com op 2 maart 2025]

We leven in het Westen in turbulente tijden. Het tij is duidelijk aan het keren. De strijd tegen de totale ontsporing van links, de woke-ideologie en het allesvernietigende globalisme wordt nu in de hoogste versnelling gezet. In Amerika wordt zichtbaar gevochten tegen deze uitwassen en ook in andere delen van de wereld worden de messen geslepen. Het Westen, dat zijn wij dus, begint te vechten als een leeuw. Waartegen we vechten is inmiddels glashelder, maar waar vechten we eigenlijk vóór? Wat staat er hier precies op het spel? Wat is het waard om met man en macht de barricaden op te gaan? En hoe krijgen we anderen mee in deze strijd?

Conferentie

De vraag ‘waar vechten we voor’ stond half februari jongstleden centraal in de driedaagse conferentie van de Alliance for Responsible Citizenship, kortweg ARC, in Londen. Geen activistische bijeenkomst, maar een open uitwisseling van inspirerende ideeën en ervaringen.

Talloze intellectuelen en klinkende namen uit de hele westerse wereld, bekende wetenschappers, politici, ondernemers, juristen, filosofen, priesters, artiesten, publicisten en vele anderen lieten hun stem horen en ontmoetten elkaar voor gesprekken en het uitwisselen van ideeën. Een indrukwekkende lijst van sprekers vulde het programma, dat de ruim vierduizend deelnemers uit alle delen van de wereld onderdompelde in inspirerende verhalen, belangrijke informatie en artistieke uitingen: alles waarmee ‘het verhaal van het Westen’ anderen zou kunnen motiveren. Wat dat verhaal dan precies is, werd gaandeweg steeds duidelijker.

Toekomstbestendig

“We gaan de fundamenten van onze westerse beschaving weer toekomstbestendig maken,” zei de Chief Executive Officer van ARC, Barones Philippa Stroud, prominent lid van de Britse conservatieve partij en lid van the House of Lords. Ze zei dit in haar openingsspeech op de tweede conferentie in het nog jonge bestaan van het ARC-forum. In 2023 richtte zij samen met de Canadese psycholoog/publicist Jordan Peterson dit forum op, “om de neergang van de westerse cultuur een halt toe te roepen. We moeten mensen motiveren en inspireren om deze cultuur te koesteren en enthousiast uit te dragen, om onze welvaart te waarborgen.” En: “Het is nog niet te laat.”

Tijdens de conferentie kreeg elke spreker maximaal een kwartiertje om zijn of haar verhaal te doen. Dit was een goed gekozen vorm om de aandacht erbij te houden. Veel van deze spreekbeurten zijn op het YouTube-kanaal van ARC terug te zien en beslist de moeite waard. Ook waren er muzikale en literaire optredens, interviews, discussies en onderlinge ontmoetingen. Anderhalf jaar geleden kwamen er nog zo’n vijftienhonderd man bijeen, nu is het aantal deelnemers al meer dan verdubbeld en er valt te verwachten dat er volgend jaar nog veel meer mensen zullen deelnemen aan deze enthousiaste zwaan-kleef-aan-club.

Het verhaal van het Westen

Het verhaal van het Westen dus. Wat is dan dat verhaal? Tijdens de conferentie kwamen natuurlijk verschillende invalshoeken naar voren, met een zekere hang naar de conservatieve denkwereld en het christelijke geloof. Er was soms kritiek, maar er was zeker een duidelijke rode draad: de westerse cultuur haalt gewoon het allerbeste in de mens naar boven. Aantoonbaar. Het verhaal van het Westen is niet politiek, het is geen ideologie. Het is het verhaal van de mensheid, van de menselijkheid en haar bloei.

De westerse beschaving is namelijk gebouwd op een stevige bodem van joods-christelijke waarden, met een saus van Grieks-Romeinse filosofie, afgetopt met De Verlichting. Het principe van het individu, de mens die naar Gods evenbeeld is geschapen, kortom: de menselijke waardigheid, die komt dan haarscherp naar voren. Dat geeft de meeste ruimte voor een succesvolle, stabiele en gelukkige samenleving, voor innovatie en ontdekkingen, de meeste kans op verbetering van het dagelijkse leven, de meeste ruimte aan nieuwe ideeën die nodig zijn voor verdere ontwikkeling en welvaart, en aan menselijke empathie.

De westerse beschaving is een vruchtbaar mengsel van geloof, spiritualiteit en ratio, van familieleven, gezin, vriendschappen en verantwoordelijkheid, van zinvol werk en beloning voor inspanning, en vooral ook van vrijheid van expressie en discussie. Dit mengsel biedt bewezen de beste bodem voor een geslaagde samenleving. Al eeuwenlang, wereldwijd. Vrij ondernemerschap en de natiestaat bieden dan de allerbeste structuren daartoe.

Natiestaat

Volgens Ayaan Hirsi Ali, die in Nederland in de jaren negentig voor het eerst kennismaakte met de westerse samenleving, wordt de natiestaat ten onrechte afgespiegeld als iets fouts. “Er kwamen na de Tweede Wereldoorlog allerlei namaakvormen zoals de VN, de EU, de multiculturele samenleving, sommigen dromen zelfs van een wereldregering. En dan is er de islam die pleit voor het kalifaat. Maar deze post-nationale wereld is een desillusie. Ze werkt niet, ze leidt tot bureaucratie, fraude, misbruik en in de islamitische wereld leidt ze tot gewelddadige hellscapes. Stop met het post-nationale experiment,” zegt Hirsi Ali.

“Stop met die periode van onzekerheid over identiteit, moraliteit, visie en doel. We weten het nu wel: de natiestaat is gewoonweg het allerbeste model voor de allerbeste samenleving. Gezond nationalisme is onmisbaar om de westerse waarden te beschermen en de gemeenschappelijke verhalen, principes, de mythos door te geven aan toekomstige generaties. Het principe dat alle burgers gelijk zijn voor de wet, dat we dezelfde rechten en plichten hebben, dat vrouwe Justitia blind is, dat we onschuldig zijn totdat het tegendeel is bewezen, dat de regering beperkt en gelimiteerd wordt en dat de wet dit allemaal beschermt.”

Ayaan, die in Nederland met haar moslimverleden brak, later naar de VS vertrok en zich onlangs bekeerde tot het christendom, voegt nog iets toe. “We moeten oog blijven houden voor ons christelijk-joodse ‘operating system’,” zegt ze, “het systeem waarop Europa al millennia draait. Elke natie moet gebouwd zijn op meer dan alleen de Grondwet en de Rechtsstaat. Er moet ook een ethische code zijn, een morele basis.” Het klonk mij als muziek in de oren, maar ook andere sprekers wisten een gevoelige snaar te raken en helder uit te leggen waar het hem in zat.

Liefde en geluk

Zo was het aardig om te ontdekken dat de elementen waaruit het mengsel van de westerse cultuur is opgebouwd, ook daadwerkelijk aantoonbaar de cruciale factoren zijn in persoonlijk geluk van mensen. De Amerikaanse gedragsonderzoeker professor Arthur Brooks legde aan de hand van zijn onderzoeksresultaten uit dat het niet roem of geld is wat mensen nodig hebben om het beste uit zichzelf te halen. Het zijn liefde en geluk. Voordat het glazuur van je tanden springt: Brooks wist in een kwartiertje uit te leggen dat onderzoek dat ook echt heeft aangetoond. Liefde dus. En geluk.

Hij noemt vier onderdelen die ieder mens geregeld aandacht zou moet geven om dat geluk te voeden. Dat zijn ten eerste geloof, ten tweede familie, ten derde vriendschap en tot slot: zinvol werk. In het Engels gebruikt hij de alliteratie Faith, Family, Friendship and Free enterprise, dat is allemaal wat beter te onthouden.

Geloof, of spiritualiteit, is noodzakelijk voor een mens om te beseffen dat er altijd nog iets groters is dan hijzelf. Je moet jezelf geregeld ‘klein’ voelen. Dat kan zijn door te geloven in een God of door naar de sterrenhemel kijken of op te gaan in de prachtige natuur, bijvoorbeeld. Dit aspect werd ook door veel andere sprekers naar voren gebracht. Zonder geloof is de ratio verloren, zonder waarheid is de wereld verdwaald.

Familie en gezin

Het tweede punt, familie en gezin, is belangrijk, omdat dat de groep mensen is die jou definieert, waar je uit voortkomt, die jij op jouw beurt weer een toekomst geeft. Trouwen en kinderen krijgen is niet voor sukkels, zegt Brooks. Het is van levensbelang voor je geluk en voor dat van de samenleving. Kinderpsychologe Erica Komisar wees daar ook op, in haar pleidooi voor een verantwoorde, liefdevolle en opofferingsgezinde opvoeding van kinderen, vooral gedurende de eerste drie jaar van hun leven.

Zij schetst hoe het ik-tijdperk van na de Tweede Wereldoorlog drie generaties van westerlingen zo kapot heeft weten te maken dat kinderen er tot diep in hun volwassenheid nog last van hebben. Generaties kinderen hebben onvoldoende veerkrachtige, weerbare mensen kunnen worden, omdat ze in de eerste drie levensjaren de onvoorwaardelijke steun en liefde van een vaste ouder zijn misgelopen. Herwaardering van het stabiele gezin is dus geboden.

Vriendschap

Het derde punt, vriendschap, échte onbaatzuchtige vriendschap en een gemeenschap van integere mensen om je heen, dat is ook een onmisbaar aandachtsveld. Wat dat betreft was de bijdrage van Oliver Anthony op de conferentie bijzonder aansprekend. Deze man kennen we nog als singer songwriter van het nummer Rich men North of Richmond, dat in de coronatijd viraal ging op YouTube. “Mensen zeggen vaak dat ze een ‘niemand’ zijn, maar als er een natuurramp gebeurt, zijn zij het die de handen uit de mouwen steken. Het zijn de ‘nobodies’ die het werk doen, die hun medemensen redden, terwijl de overheid het volkomen laat afweten.” Hij sprak een mooie ode uit, gericht aan deze ‘vergeten mensen’.
Werk

Het vierde veld van aandacht: werk en werkgenot zijn tenslotte ook bepalend voor geluk. Dat zal geen verrassing zijn. In zijn onderzoek ziet Arthur Brooks dat werkgenot altijd door twee dingen wordt bepaald: earning your success: je beloning verdienen met inspanning. En serving others: anderen helpen, het gevoel hebben nodig te zijn. Dat soort werk vind je niet in een communistische samenleving. Dat kun je alleen vinden in een kapitalistische wereld, de wereld van vrij ondernemerschap, zegt hij. Geluk is geen politieke agenda. Geluk is een agenda van menselijke bloei. En menselijke bloei komt in onze westerse cultuur pas echt tot wasdom.

Neergang

De velden die Brooks noemt, laten helaas juist de laatste decennia een desastreuze neergang zien in het Westen. Het aantal gelovige christenen is hollend achteruit gegaan, het christendom wordt zelfs dagelijks belachelijk gemaakt. Herinner je je nog hoe het CDA ooit zei dat het gezin de hoeksteen van de samenleving was? Hoongelach was hun deel. Mensen lopen weg voor het huwelijk omdat ze de verantwoordelijkheid niet willen dragen, huwelijkstrouw ouderwets vinden of geen echt commitment kunnen aangaan.

Erica Komisar vertelt dat kinderen krijgen en zelf opvoeden tegenwoordig al gauw als te tijdrovend ervaren wordt, slecht voor je carrière of slecht voor de planeet. Als er dan toch kinderen zijn, wordt de zorg voor hen vaak aan anderen overgelaten, in het ergste geval aan een of andere instelling. Vriendschappen worden de laatste tientallen jaren te vaak vervangen door vluchtige online contacten via social media en tenslotte is er ook nog eens een duidelijke collectieve beweging die afwil van vrij ondernemerschap en zinvol werk.

Geen wonder dus dat jongeren in het Westen steeds ongelukkiger worden en een op de vijf aan een vorm van een geestelijke aandoening lijdt, zoals narcisme, angststoornissen, bindingsangst, verslaving of zelfmoordgedachten. Dat was niet wat onze westerse beschaving bedoelde. Daar is iets ontzettend fout gegaan.

Age of Reconstruction

Maar, zoals gezegd, het is nog niet te laat. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden, zeggen de sprekers. Het is een kwestie van ernstig achterstallig onderhoud van onze westerse waarden, maar sloop is niet nodig. Als we onze jonge generaties in het Westen weer veerkrachtiger, energieker, enthousiaster willen maken, dan moeten we de vier verwaarloosde elementen weer een beetje afstoffen en mooi laten glanzen. Daar moeten we voor vechten, zegt Brooks.

We beginnen aan een ‘Age of Reconstruction’, zegt Douglas Murray in zijn indrukwekkende speech. Nog niet alles is kapot, de fundamenten liggen er nog, zeggen andere sprekers, en het is nu of nooit. Zo voelen de toehoorders het ook. Er wordt momenteel in onze wereld veel overhoop gehaald. Wij moeten zorgen dat de gereconstrueerde westerse beschaving als een gespreid bedje klaarligt voor een veilige landing in de toekomst.

A.I.

Natuurlijk was er ook aandacht voor de rol van A.I., waarbij Michael Schellenberger duidelijk maakt dat A.I. nooit in de plaats kan komen van moraliteit. De CEO van Palantir, Louis Mosley, spreekt over de nieuwe geraffineerde vorm van censuur die ons momenteel parten speelt, en breekt een lans voor een soort westers A.I. waarin de erfenis van de oude waarden alle ruimte moet krijgen. Hij citeert natuurkundige David Deutch: “Wat nu het Westen wordt genoemd, kwam tot bloei vanuit uit de waarden die ontsproten aan de zoektocht naar goede verklaringen. Deze waarden: vrijheid, christelijke tolerantie, nieuwsgierigheid, open democratisch debat, die vormen ons eeuwenoude erfgoed, die zijn de sleutel om wetenschappelijke, technologische en politieke vooruitgang te boeken. Ze zijn onze toegangspoort tot een betere toekomst.”

Er is nog veel meer te vertellen, maar luister liever zelf naar de sprekers, in het bijzonder naar het fantastische verhaal van de 83-jarige filosoof Os Guinness, want zijn verhaal mag niemand missen.